Energielabelplicht voor monumenten per mei 2026

Energielabelplicht voor monumenten per mei 2026: zo doe je dat in de praktijk

Vanaf 1 mei 2026 zijn eigenaren van monumenten verplicht om bij verkoop of verhuur een energielabel te overleggen. Dat betekent: ook bij monumentale panden moet inzichtelijk zijn hoe het pand scoort op energieprestatie. Minimumeisen zoals label C gelden niet, maar de labelverplichting bij transacties wél. En die is niet vrijblijvend.

Het roept meteen de vraag op: wat kan er eigenlijk wél bij een monument? Verduurzaming van monumenten is zeker mogelijk, maar vraagt om maatwerk, kennis van regelgeving en technisch inzicht. De sleutel ligt in het combineren van historische waarde met moderne inzichten. Door slimme ingrepen die binnen de grenzen van het beschermde karakter vallen, kunnen comfort en energieprestaties flink worden verbeterd. Denk aan het optimaliseren van ventilatie, het isoleren van niet-monumentale delen of het aanpassen van installaties zonder het aanzicht van het pand aan te tasten.

Een goed voorbeeld is het project Koetshuis De Breul in Zeist. KVMC adviseerde daar over de verduurzamingsopgave van een monumentaal kantoor. Nick den Uijl, adviseur duurzaamheid bij KVMC, vertelt: “De opdrachtgever in Zeist wilde het monumentale koetshuis De Breul verduurzamen. De ambitie was een A-label, maar een C-label voor kantoren was de minimale eis. Ook moesten we rekening houden met de monumentale waarde van het gebouw.

Het oude koetshuis bestaat uit een klein kantoor van twee verdiepingen. Door onderzoek te doen naar de monumentale waarde van het pand, kwamen we erachter dat de twee zijkanten van het pand zijn aangebouwd en dus niet monumentaal zijn. In tegenstelling tot het midden van het gebouw, dat wel monumentaal is. Ook spraken we daar de huismeester en medewerkers. Zij spraken over tochtklachten. De voornaamste reden daarvan was kou vanuit de ramen, de meeste mensen hadden hun bureaus naast de ramen geplaatst.

Je bekijkt dan wat je wél kunt doen. Het dak isoleren kon, maar het is een monumentaal pand. Verhogen kon niet, dat veranderde het hele beeld. Aan de buitenkant mag je vaak niets veranderen. Kozijnen vervangen in een monument kan ook niet zomaar. Het pand ademt door zijn kieren heen. En als je isoleert of voorzetramen plaatst, haal je die functie weg.

Dit hebben we opgelost door veel in gesprek te gaan met de opdrachtgever en door rekening te houden met de eisen en wensen van de gebruikers. We stelden voor een nieuwe luchtbehandelingskast te plaatsen. Er was alleen sprake van afzuiging in de vergaderzaal. Door de balansventilatie toe te passen in de kantoren, werd het klimaat beter voor de mensen die er werken.

Het luchtbehandelingssysteem zorgt voor de (verwarmde of gekoelde) aanvoer en afvoer van lucht. Het pand ging van een G-label naar een B-label. Hoger nog dan de wettelijke eis. Het comfort voor de werknemers ging omhoog vanwege de luchtbehandelingskast. Door in elke ruimte te verwarmen en koelen ging het energieverbruik omlaag. Zo behoud je ook de mogelijkheid om later alsnog voorzetwanden te plaatsen. Omdat er een luchtbehandelingskast is, is het niet noodzakelijk kieren open te laten. Een A-label zou op een later moment nog gerealiseerd kunnen worden als er opnieuw wordt geïsoleerd.

Wij staan de opdrachtgever gedurende het hele proces bij en bespreken de effecten van de beoogde maatregelen, ook de negatieve. Zo wordt er inzichtelijk wat er wel en niet kan. Bij KVMC zijn we persoonlijk betrokken en kijken we verder dan standaardoplossingen. We kijken naar de status van een gebouw en naar de mogelijkheden. We hebben veel kennis in huis van installaties en bouwfysica. Die kennis is ook nodig, zo kunnen we een completer advies geven. Ook kijken we naar het binnenmilieu en het comfort. Op die manier geven we een integraal advies.”

De ervaring in Zeist laat zien: met maatwerk en een integrale aanpak zijn grote sprongen mogelijk, ook bij monumenten. De labelplicht die per mei 2026 ingaat, vraagt niet om standaardoplossingen, maar om slimme keuzes. KVMC weet waar de ruimte zit. Neem gerust contact met ons op voor meer informatie.